Sylvia Tiryaki : Görüşme var ilerlerme yok - Taraf Gazetesi

Kıbrıs üzerine çalışmalarıyla tanınan Doç. Dr. Sylvia Tiryaki, iki kesim arasındaki görüşmelerde ciddi bir ilerleme sağlanamadığını söyledi. Tiryaki "Durum beş yıl öncesine göre daha karmaşık, toplumlar daha az istekli" dedi.

Türkiye Ekonomik ve Sosyal Etüdler Vakfı'nda (TESEV) Kıbrıs Proje Koordinatörü olan Yrd. Doç Dr. Sylvia Tiryaki, eylül ayından bu yana Kıbrıs sorununun çözümü için 16 kez biraraya gelen Türk ve Rum liderlerinin görüşmelerinde ciddi bir ilerleme kaydedilemediğini söyledi.

Her iki tarafın da beş yıl öncesine göre uzlaşmaya daha az istekli olduğunu söyleyen Tiryaki'ye göre bu sene içinde çözüme yaklaşılması da oldukça zor. Tiryaki, “Daha iyimser olmak isterdim ama sonbahara kadar hiçbir şeyi çözmek mümkün olmayacaktır” dedi. İstanbul Kültür Üniversitesi'nde öğretim üyesi olarak da görev yapan Tiryaki, liderlerin önünde tartışılacak konuların listesi olduğunu, görüşmelerde her konuda Türk ve Rum taraflarının görüşlerinin kayda geçirildiğini anlattı. Tiryaki anlaşılan konuların işaretlendiğini anlaşılamayan konularınsa daha sonra tekrar görüşülmek üzere bir kenara bırakıldığını belirterek, "Şimdi tartıştıkları konular daha önce de tartışmış oldukları konular, anlaşmış oldukları noktalar daha önce anlaşmış oldukları noktalar. Müzakereler problemli meselelerde olur. Anlaşılamayan noktalara geri döndükleri zaman, 'Müzakereler başladı' diyebiliriz" diye konuştu.

Rumlar fedakarlık istemiyor
Kıbrıs'ın Avrupa Birliği'ne (AB) girmiş olması ve insanların mülklerine daha çok yerleşmiş olması gibi nedenlerle, durumun 2004'e göre daha karmaşık olduğunu söyleyen Tiryaki "Şimdi, her iki taraf da uzlaşmaya daha az istekli" diye konuştu. Uzun bir müzakere süreci sonucunda oluşturulan Annan Planı 2004 yılında oylanmış, Rum kesiminin hayır oylarıyla reddedilmişti. Tiryaki, 2004'te Türk kesiminin hayal kırıklığına uğradığını, artık AB üyesi olan ve yüksek yaşam standartlarına sahip Rumların da çok fazla fedakarlıkta bulunmak istemediğini söyledi.

En kritik konu ‘mülkiyet’
Şimdiye kadar güç paylaşımı ana başlığını görüşen liderler, 28 ocakta en zor konu olan mülkiyet konusunu tartışmaya başlayacak. Ancak Tiryaki, Rumların güç paylaşımı konusunda da ciddi problemleri olduğunu belirterek, "Belki Hrsitofyas'ın kendisi değil ama Kıbrıslı Rumlar Türklerle güç paylaşımına sıcak bakmıyor, Pek çok Kıbrıslı Rum için iki devletli bir çözüm, Türklerle oluşturulacak bir federasyondan daha iyi" dedi.

Tiryaki, mülkiyet konusunda ise bir yandan görüşmeler yapılırken bir yandan da Avrupa Birliği'nde bu konuda davaların sürdüğünü belirterek şöyle konuştu: "Bunlar birbiriyle çelişen iki yaklaşım. Kıbrıslı Rumlar eğer çözüm istiyorsa, biraz daha dostane yaklaşmalılar, iyi niyetlerini göstermek için bu davaları dondurabilirler."

‘Garantör devlet’ tartışması
Güvenlik meselesinin Annan Planı'nda üzerinde kesin olarak anlaşılan konulardan biri olduğunu belirten Tiryaki, "Ancak şimdi Rum tarafı güvenlik konusunu yeniden tartışmaya açmak istiyor, Ada'da garantör devlet istemiyor" dedi. Tiryaki, Türk tarafının tek taraflı olarak garantörlükten vazgeçmesinin hiçbir şey ifade etmeyeceğini, İngiltere'nin de garantörlükten vazgeçmeyeceğini, bu nedenle bu konuda geçici bir çözüm bulunması gerektiğini söyledi.

Zaman sınırı yok
Tiryaki, Kıbrıs Türk tarafının görüşmelerin bitmesi için bir tarih belirlenmesi istediğini, ancak Rum tarafının bunu reddettiğini, bir zaman sınırı olmadan da bu görüşmelerden sonuç almanın çok zor olduğunu da sözlerine ekledi. Tiryaki, "Daha iyimser olmak isterdim ama sonbahara kadar hiçbirşeyi çözmek mümkün olmayacak" diye konuştu. Tiryaki, “Türkiye’nin ve Kıbrıslı Türklerin ne kadar ileri gidebileceğini bilmiyorum. Belki limanlar açılabilir ama çözüme ne kadar yardım eder bilmiyorum” ifadelerini de sözlerine ekledi.

İkinci yol diplomasisi
Sylvia Tiryaki, Eylül 2008'de Türk ve Rum liderler arasında görüşmeler başladığından bu yana Global Political Trends Center (GPoT) olarak bu görüşmelere parelel ikinci yol diplomasisi yürüttüklerini söyledi. İstanbul Kültür Üniversitesi bünyesinde araştırma birimi olarak kurulmuş olan GPoT tarafından düzenlenen toplantılara "karar alıcılara yakın çevreler", iş insanları, siyasetçiler ve sivil toplum kuruluşu temsilcileri katılıyor. GPoT'ta başkan yardımcılığı yapan Yard. Doç. Dr. Sylvia Tiryaki, altı yıldır Kıbrıs konusunda yoğun olarak çalıştığını geçen yıllarda neredeyse haftada bir kez adaya gittiğini söyledi.