TITLE

COVID-19'a Karşı Tedbirler Hk.
3 Nisan 2020 [Bülten #15]

Not: 3 Nisan saat 16.00 itibarıyla...

Koronavirüs Günlerinde İşçi Hakları

Yeni Koronavirüs Hastalığı (COVID-19) salgını birçok ülkede olduğu gibi ülkemizde de çalışma şartlarını değiştirdi. İçinde bulunduğumuz dönemde, kanunlara göre işçi ve işveren haklarını yorumlayan Hukuk Fakültesi akademisyenlerimizden Dr. Öğr. Üyesi Ender Demir, işverenin ucu açık ücretsiz izin veremeyeceğini, kısa çalışma ödeneği alan iş yerlerinin ise işçi çıkaramayacağını belirtti.

Değişen çalışma şartları pek çok soruyu da beraberinde getirdi. İçinde bulunduğumuz dönemde işçi ve işveren haklarına dair açıklamalarda bulunan hocamız, “Kanunlara göre işveren, işçiyi ucu açık şekilde ücretsiz izne çıkaramaz” dedi. İşçinin uzaktan çalışırken Yeni Koronavirüs Hastalığına yakalanmasının iş kazası sayılabileceğini belirten Demir, kısa çalışma ödeneği alan işletmelerin ise işçi çıkaramayacağını ifade etti.

Ucu Açık Ücretsiz İzin Verilemez

İşverenin karşılıklı anlaşma olmadan, işçiyi zorla ücretsiz izne çıkaramayacağını belirten Demir, “Bu durumu, işveren tarafından işçinin iş akdinin haklı ve geçerli bir neden olmaksızın feshedilmesi olarak kabul ediyoruz. Ücretsiz iznin sona ereceği tarih mutlaka belirtilmelidir, ucu açık bir şekilde ücretsiz izin verilemez. İşçi böyle bir durumda ihbar, kıdem tazminatı talep edebilir ve işe iade davası açabilir” diye konuştu. Yıllık ücretli izin kullanımına ilişkin karar ve takdir yetkisinin işverene ait olduğunu belirten Dr. Öğr. Üyesi Demir, “Dürüstlük ilkesi gereği, iş yoğunluğun önemli ölçüde azaldığı veya durduğu bu günlerde işverenin talep etmesi halinde işçilerin, yıllık ücretli izinlerini kullanmaları gerekir” dedi.

İşsizlik Ödeneğinden Nasıl Yararlanılır?

Kendi istek ve kusuru dışında işsiz kalan kişilerin işsizlik ödeneğinden faydalanma hususlarına değinen Dr. Öğr. Üyesi Ender Demir, “Örneğin iş akdini haklı nedenle fesheden, iş akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün iş akdine tabi olan, iş akdinin feshinden önceki son üç yıl içinde en az 600 gün süre ile işsizlik sigortası primi ödemiş olan, iş akdinin feshinden sonraki 30 gün içinde en yakın İŞKUR birimine şahsen ya da elektronik ortamda başvuran işçi işsizlik ödeneğinden faydalanabilir” diyerek sözlerini sürdürdü.

İşçiye Tazminat Hakkı

İşçiye ücretsiz izin kullandırılması veya kısa çalışma ödeneği verilmesinin, işçinin haklarını örtülü olarak erozyona uğratacağını belirten hocamız, bu durumda işçinin, iş akdini haklı nedenlerle feshedebileceğini ifade etti. Demir, bu durumda işçinin kıdem tazminatı hakkı kazanacağını ve koşulları yerine getiriyorsa işsizlik sigortasından da faydalanabileceğini dile getirdi.

Kısa Çalışma Ödeneğinden Faydalanmanın Koşulları

26 Mart’ta çıkarılan Torba Yasa ile kısa çalışma ödeneğinin şartlarının kısmen kolaylaştırıldığını işaret eden Dr. Öğr. Üyesi Demir, kısa çalışma ödeneğinden faydalanma koşullarını hakkında şunları söyledi: “İlk olarak işçinin en az 60 gündür aynı iş yerinde çalışıyor olması gerekiyor. İkinci olarak ise son 3 yıl içinde işçi adına en az 450 günlük işsizlik sigortası pirimin yatırılmış olması lazım. İşçi bu iki şartı sağlamıyorsa kısa çalışma ödeneğinden faydalanamayacak. Kısa çalışma ödeneği, işçinin aylık brüt ücretinin en fazla yüzde 60’ı kadar oluyor. Üst limiti ise asgari ücretin 1 buçuk katı. Yani işçiler en az bin 700 lira en fazla 4 bin 400 lira alabilecek” diye konuştu.

Ödeneğin Üstüne Ekleme Yapılabilir

Kısa çalışma ödeneğinden faydalanan işverenlerin, işçinin mağdur olmaması için aradaki farkı ödemesinde bir sorun yaratmayacağını belirten hocamız “Bu konuda kanunen herhangi bir engel yok. Fiili çalışma süresince işveren, kısa çalışma ödeneği alıp aradaki maaş farkını kendi kapatabilir. Böylece işçi daha az mağdur olur” dedi.

İşçi Çıkaran İşverene Yapılan Ödeme Geri Alınır

Kısa çalışma ödeneğinin süresinin en fazla üç ay olduğunu hatırlatan Dr. Öğr. Üyesi Ender Demir, “Torba Yasa ile Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan’a yetki verildi, kendisi bu süreyi Aralık 2020’ye kadar uzatabilir. İşveren, kısa çalışma ödeneğini geçmişe dönük olarak da talep edebilir. Çünkü düzenleme 29 Şubat 2020 itibariyle yürürlüğe girdi. Bahsi geçen kısa çalışma ödeneğinden faydalanmak isteyenlere, işçi çıkarmama şartı getirildi. Bu ödeneği almış firmaların işçi çıkardığının tespit edilmesi durumunda yapılan ödemeler firmadan geri talep edilir” diye konuştu.

Ahlaka Aykırı Davranan İşçi, İşten Çıkarılabilir

İşverenin tek bir istisnai durumda işçiyi işten çıkarma hakkına sahip olduğunu belirten hocamız “İşçinin iyi niyet kurallarına aykırı davranması durumunda işine son verilebilir. İşverene hakaret etmek, doğruluk ve bağlılığa uygun olmayan davranışta bulunmak bu davranışlara örnek olarak gösterilebilir. Bu durumlarda bile işverenin, işçinin ahlaka aykırı davrandığını ispatlaması gerekir. Bunun dışında işveren hiçbir nedenle işçi çıkaramaz” ifadelerini kullandı.

Tüm Tedbirler Alınmak Zorunda

2012 yılında yürürlüğe giren İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na göre işverenin bütün önlemleri almak zorunda olduğunun altını çizen Dr. Öğr. Üyesi Demir, “Koronavirüs salgını nedeniyle iş yerlerinin düzenli aralıklarla dezenfekte edilmesi, sosyal mesafenin de korunmuş olması gerekiyor. Eğer bu tedbirler alınmamışsa işçiler arasında yakınlık varsa ve ciddi bir tehlike söz konusuysa işçi bu durumda çalışmaktan kaçınabilir ve ücretini almaya da hak kazanır” dedi.

Uzaktan Çalışan İşçinin COVID-19’a Yakalanması İş Kazası Olarak Kabul Edilebilir mi?

İşyerinde veya işi yürütme esnasında işçiye bedenen veya ruhen zarar veren her türlü olayın iş kazası olduğunu dile getiren hocamız, “Bu durumda uzaktan çalışan işçinin COVID-19’a yakalanması iş kazası olarak kabul edilebilir. Burada önemli olan kazanın mesai saatleri içinde, işin yürütümü esnasında meydana gelmesidir. İş kazasına uğrayan işçi, geçici iş göremezlik ödeneği, sürekli iş göremezlik geliri, hak sahipleri ise ölüm gelirinden faydalanabilir” diyerek sözlerini noktaladı.

“5 Keys to Safer Food (Güvenilir Gıda için 5 Anahtar)”

Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) toplum sağlığına yönelik olarak hazırladığı “5 Keys to Safer Food (Güvenilir Gıda için 5 Anahtar)” programının Türkiye’de tanıtımını yapan bilim insanı temsilcilerinden birisi de Beslenme ve Diyetetik Bölüm Başkanımız Prof. Dr. Gürhan Çiftçioğlu’dur. Hocamız, dünyada 130 ülkede tanıtımı yapılan bu programın çevirisini bizzat üstlenerek yaygınlaştırılmasında da görev almıştır. Evde herkesin rahatça uygulayabileceği bu bilgilere uyulması, tüm dünyayı etkileyen Yeni Koronavirüs Hastalığı (COVID-19) salgınından korunmak için de büyük önem taşımaktadır.

Fotoğrafın büyük haline ulaşmak için...

İKÜ'den Haberler

Genel Sekreterlik Yazı İşleri Müdürlüğü ile Bilgi Sistemleri ve Teknolojileri Daire Başkanlığı (BST) iş birliğinde, Fakülte/MYO/Enstitü kurulları ve ÜYK, Senato kararlarının “aslı gibidir” işlemlerinin elektronik imza ile EBYS üzerinden yapılmasını sağlayacak çalışmalar tamamlandı. Yeni Adobe Connect Senkron sınıfların satın alma ve kurulum işlemleri yapıldı. İlgili birimlerimizden talep formlarını KOVKOM'a göndermeleri istendi.

Psikoloji Kulübü Okuma Atölyesi

İKÜ Psikoloji Kulübü, 31 Mart Salı günü saat 19.00’da Zoom uygulaması ile online olarak okuma atölyesi etkinliğini düzenledi. Kişilik Vaka İncelemeleri isimli kitap üzerinden gerçekleştirilen atölyede, klinik psikoloji alanındaki ekollere göre kitaptaki örnek vakaların incelemeleri yapıldı. Öğrencilerin kuramsal bilgileri pekiştirildi. Klinik alanda çalışmak isteyen öğrencilerimizin ekoller, kuramlar ve pratikler hakkındaki bilgileri tazelendi. 14 katılımcı ile gerçekleştirilen etkinlik, yaklaşık iki saat sürdü.

“Akıl ve Zekâ Oyunları Atölyesi”

Kültür Noktası, “Akıl ve Zekâ Oyunları Atölyesi” eğitimini Zoom programı üzerinden online olarak düzenledi. 3 Nisan Cuma günü Eğitmen Füsun Gedik yönetiminde gerçekleştirilen atölye çalışmasına, 27 öğrenci katıldı. Atölye programı, 10 Nisan ve 17 Nisan 2020 tarihlerinde devam edecek.

Dünyadan ve Ülkemizden Gelişmeler

Üniversitemiz Sağlık Bilimleri Fakültesi öğretim elemanı Halk Sağlığı Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Meltem Akın Dikleli’nin de destek verdiği HASUDER'in (Halk Sağlığı Uzmanları Derneği) COVID-19 bilgilendirme sayfasından alınmıştır.

Kesin Olgu: Türkiye (18 bin 135), Dünya (1 milyon 033 bin 478)
Ölüm: Türkiye (356), Dünya (54 bin 369)
DSÖ Risk Değerlendirmesi: Küresel seviye – Çok Yüksek

Dünyadan Gelişmeler

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ);

- Son 24 saatte hiçbir yeni ülkede/bölgede vaka bildirilmedi.
- DSÖ, COVID-19’u önlediğini, tanı koyduğunu veya tedavi ettiğini iddia eden sahte tıbbi ürünlere karşı tüketicileri, sağlık uzmanlarını ve sağlık yetkililerini uyarmak amacıyla “Tıbbi Ürün Uyarısı” yayınladı. Detaylı bilgi için...
- DSÖ, birçok faaliyet alanında dünyanın dört bir yanındaki hükümetler ve ortaklarla birlikte çalışmaktadır;

1) İhtiyaç değerlendirmeleri yapmak,
2) Sağlık profesyonelleri için el dezenfektanları ve maskeler sağlamak,
3) COVID-19 hastalarının klinik yönetimi konusunda eğitim vermek,
4) Yerel medya kuruluşları ile iş birliği yapmak ve farkındalık artırma faaliyetleri yürütmek,
5) Test kitleri dağıtmak,
6) Simülasyon aktiviteleri yapmak,
7) DSÖ lojistik merkezleri aracılığıyla kişisel koruyucu ekipmanların nakliyesini yapmak.
8) Örnek olarak, DSÖ Avrupa Bölgesi’nin Kırgızistan’daki faaliyetlerine ulaşmak için...

- DSÖ, COVID-19 virüsünün bulaş yollarıyla ilgili yeni bilgiler yayınladı;

Semptomatik bulaş: COVID-19 temel olarak semptomatik kişilerden solunum damlacıkları, enfekte kişilerle doğrudan temas veya kontamine nesneler ve yüzeylerle temas ile bulaşmaktadır. Bulaşın hastalık seyrinin başlarında (semptomların başlamasından sonraki ilk 3 gün içinde) en yüksek seviyesinde olduğu gösterilmiştir.
Pre-semptomatik bulaş: COVID-19 ile enfekte olmuş kişilerin önemli semptomlar gelişmeden virüsü bulaştırabilmeleri mümkündür (inkübasyon periyodu içinde).
Asemptomatik bulaş: Virüsün semptom geliştirmeyen bir kişiden bulaşmasını ifade eder. Bugüne kadar, asemptomatik bulaş raporlanmamış olmakla birlikte bu, meydana gelme olasılığını dışlamaz.

Türkiye'den Gelişmeler

T.C. Sağlık Bakanlığı (SB);

- SB COVID-19 rehberini güncelledi. Yeni rehberde aşağıdaki başlıklarda güncellemeler yapıldı:

1) Laboratuvar tanı testleri
2) Vaka takip algoritması
3) Evde hasta izlemi
4) Ambulans ile hasta nakli
5) Tedavi
6) COVID-19 hastalarında taburculuk ve izolasyon kuralları
7) Teması olan sağlık çalışanlarının değerlendirilmesi
8) Morg ve defin hizmetleri. Ayrıntılı bilgi için...

Cumhurbaşkanlığı;

- Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2682 yataklı İkitelli Şehir Hastanesi’nin ilk etabının 20 Nisan’da hizmete başlayacağını duyurdu. Ayrıntılı bilgi için...

T.C. Milli Eğitim Bakanlığı (MEB);

Türkiye’de Yeni Koronavirüs Hastalığı (COVID-19) tedbirleri kapsamında eğitime ara verilmesinin ardından, Bakanlığın yürüttüğü çalışmalarla kısa sürede 3 yeni televizyon kanalı ve kapasitesi artırılan Eğitim Bilişim Ağı (EBA) üzerinden 18 milyonun üzerinde öğrenci için uzaktan eğitime başlandığını duyurdu. Ayrıntılı bilgi için...

T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı;

Bakan Zehra Zümrüt Selçuk, Yeni Koronavirüs Hastalığı (COVID-19) ile mücadelede Sosyal Güvenlik Kurumu tedbirleri kapsamında;

- Kronik hastaların 1 Ocak ve sonrasında süresi dolan sağlık raporları ve reçetelerinin ikinci bir duyuruya kadar geçerli olacağını,
- Yeni düzenlemeyle, 1 Ocak ve 1 Mart tarihleri arasında raporları sona eren kronik hastaların da herhangi bir mağduriyet yaşamayacağını,
- Daha önce bir aylık verilen ilaçların da üç aylık olarak verilebileceğini belirtti. Ayrıntılı bilgi için...

Bu bülten; Genel Sekreterlik tarafından Bilgi Sistemleri ve Teknolojileri Daire Başkanlığı katkılarıyla hazırlanmıştır.