Not: 31 Mart saat 16.00 itibarıyla…

Değerli Mezunumuz,

Dünya genelinde, yaşamın tüm alanlarına sızan pandemi gerçeği hayatımızın akışını derinden etkiledi. Bu süre zarfında kendimizi ve sevdiklerimizi bireysel önlemlerle korumaya çalışıyoruz. Ancak bu, hepimizin bildiği üzere çok boyutlu bir mücadele. Süreci sağlıkla ve güvenle geride bırakabilmek için bireysel ya da ailevi düzeyde sürdürdüğümüz varoluş çabamız kadar toplumsal düzeyde de bir dayanışma seferberliğine ihtiyaç var. Bizler Kültür mezunları ve mensupları olarak; her zaman savunduğumuz ve yaşamda içselleştirdiğimiz; evrensellik, sürekli iyileştirme ve geliştirme çabası, bireysel ve toplumsal farkındalık, doğaya ve çevreye saygı, emeğe değer ilkelerimizle, dayanışma seferberliğinde kendi üzerimize düşeni en iyi şekilde yapabilecek güce sahibiz.

İKÜMED ve KÜMED olarak biz de bu süreçte, büyük bir adanmışlıkla hizmet veren sağlık emekçilerinin gereksinimleri için bir çalışma başlattık. Kültür Fen Lisesi mezunu doktorlarımızla iletişime geçerek ihtiyaçları belirledik. Şimdi sıra, hastanede kullanılacak temel malzemeleri sağlamakta. Zamanın hayati önem taşıdığı bugünlerde malzemeleri hızla ulaştırmak için dayanışma projemizin bütçesine sağlayacağınız her katkının çok değerli olduğunu belirtmek ister; en kısa sürede sağlıklı günleri birlikte selamlamak dileriz.

İKÜMED Yönetim Kurulu

Ayrıntılı bilgi ve iletişim için:

mezunlarofisi@iku.edu.tr
ikumed@iku.edu.tr
kulturmezunlar@kultur.k12.tr

Virüslerin sıcaklık ve ultravioleden etkilendiği bilimsel olarak biliniyor. Özellikle 25-26 derecelerden itibaren virüs olumsuz etkileniyor. Ancak bir salgının gelişmesinde ve yayılma hızında pek çok faktör söz konusudur. Yerleşim yerlerindeki nüfus yoğunluğu, insan hareketliliği, yaşam alışkanlıkları, ülkelerin eğitim düzeyi, sağlık hizmetlerinin niteliği ve organizasyon kabiliyeti vb. etkenlerden hiçbiri tek başına belirleyici kabul edilemez. Sıcaklıkla ilgili olarak, “Sıcak coğrafyalarda da enfeksiyon görülüyor” denilerek bu konu biraz geçiştirildi.

Halk Sağlığı Uzmanları Derneği (HASUDER), ekolojik araştırma mantığıyla 1 Ocak’tan itibaren gün gün tüm coğrafyaların sıcaklık dereceleri ve nem oranlarıyla, aynı tarihlerde görülen vaka sayılarını karşılaştırdı. Isı saati olarak ısının görece daha yüksek olduğu saat 15.00 dilimi kullanıldı. Her ne kadar daha çok noktasal veriler kullanılsa da süreç her gün incelendi. Virüsün en uzun kuluçka döneminin 14 güne kadar çıktığı bilindiği için noktasal veriler değerlendirilirken bir önceki dönemin de incelenmesinde fayda var.

Birinci harita 1 Ocak tarihinde dünyada hava sıcaklıklarını gösteriyor. Koyu kırmızıya gittikçe ısı artıyor. Virüsün etkilendiği söylenen sıcaklık (25-26 derece) pembe renk. Bu tarihte Wuhan 5 derecelerde, %80-90 arasında neme sahip. “Hijyeni bu kadar kötü, niye hastalık çıkmıyor?” dediğimiz Hindistan nasıl mı? 25-30 derece arasında değişiyor.

Wuhan’da vakalar görülmeye başladı. Sıcaklık 1-2 derece, nem %90-100. Hindistan’da nem %40-50’ler, sıcaklık 15-30 derece arasında değişiyor. Henüz vaka yok. Bu tarihte Çin dışında hiçbir yerde vaka yok.

Hubei’de (Wuhan) vaka sayısı 9074’e ulaştı. Hava 11 derece, nem %60’larda. Ancak 15 Ocak-1 Şubat arası hava 5-6 derecelerde, nem %80-100’lerde geziyor. Hindistan’ın kuzeyi 16-18 derece, güneyi 30-32 derece ve nem %20-40 arası. İtalya’da Lombardia’da ilk 2 vaka görüldü. Sıcaklık Lombardia’da 7-8 derece, güneyde 15 derece civarı. Güneyde vaka yok. Lombardia’da %80-90 nem var. Bu tarihte Avustralya’da ilk vakalar çıkıyor (25 Ocak). Burası hem sıcak hem de neden vaka çıkıyor denen yerlerden biri. Ama unutmayalım ısı dışında pek çok faktör var. İlk vakalar Melbourne’de çıkıyor. Avustralya sıcak ve nemsiz ama Melbourne’nin de içinde olduğu Güneydoğu Avustralya kıyı şeridi 16-21 derece, nem %80-100; yani virüs açısından sıcak değil, aksine ideal. Üstelik bu bölgedeki dört kent, Melbourne, Sydney ve Brisbane, diğer kentler hariç Avustralya nüfusunun yarısından fazlasına sahip. Enfeksiyon da zaten buralarda yayılıyor.

Hubei’de (Wuhan) 56 bin 249 vaka var. Salgın pike yaklaşıyor. Sıcaklık 1 derece, nem %90-100.  Hindistan’da 3 vaka çıktı. Sıcaklık 22-33, Nem %20-40’larda geziniyor. İtalya’da vaka 3’e çıktı. Sıcaklık 10-12 derece, nem %50-60. İran’da hala vaka yok. İspanya’da, Fransa’da, Almanya’da ilk vakalar görüldü. Sıcaklık İspanya ve Fransa’da 10-12 derece, Almanya’da daha düşük. Nem %60-80 arasında değişiyor. Avustralya’da vaka sayısı 15. Vakaların yoğun olduğu Güney Doğu’da hava sıcaklığı 14-20 derece, nem hala %90-100.

Gelelim 1 Mart tarihli 5. haritaya. Hubei (Wuhan) pikini tamamladı, aktif vakaları hızla azalmaya başladı. Sıcaklık 10 derece, %70-80 nem var. “Isı yükselmemiş, neden vaka sayısı düşüyor?” denebilir. Çin’in aldığı o katı önlemlerle, her yerde vaka sayısı düşerdi. Hindistan’da hala 3 vaka var. Sıcaklık kuzeyden güneye 25-34 derece arasında, nem %20-40 değişiyor. İtalya 2 haftada bin 713 vakaya çıktı. Sıcaklık kuzeyde 6-7, güneyde 15 derece civarında. Nem oranı büyük kısmında %90, güneyde biraz azalıyor. Ancak vakalar kuzeyde toplanmış durumda. İspanya, Fransa ve Almanya’da 70-130 arasında vaka var. Isı üç ülkede de 7-15 derece arasında değişiyor. Nem %70-80’ler düzeyinde. İran’da ilk vakalar 19 Şubat itibarıyla Kum kentinde başlıyor (19 Şubat 8 derece, %50 nem). Kum bu tarihten önce hayli soğuk. Avustralya’da vaka sayısı 30’a çıktı. Vakaların çoğu Güney-Doğu’da. Avustralya sıcak ama bu bölge 14-20 derece, %70-80 nemi sürdürüyor.

Artık Çin sönüyor. Wuhan 18 derecelere geldi, nem oranı %40’larda. Ama tekrarlarsak burada salgını alınan önlemler söndürdü. Hindistan’da vaka sayısı 117. Kuzeyi 20 ile 25, güneyi 35 derece. Avrupa’da ipin ucu kaçtı. İtalya 24 bin 938, İspanya 7 bin 753, Fransa 5 bin 423 ve Almanya 4 bin 838 vakaya sahip. Sıcaklıklar 9-16 derece arasında değişiyor. Nem oranı İspanya’da %50-70; ancak Almanya ve Fransa bu dönemde zaman zaman %90’ları buluyor. İran 13 bin 908 vaka. Kum kentindeki önlem gecikmesi iki haftada 14 bin vaka getirdi. Sıcaklık 0 ile 20 derece arasında. Geniş bir coğrafya. Nem Hazar kıyıları dışında düşük. Avustralya vaka sayısını 313’e çıkardı. Havalar da soğudu. Çok vaka görülen bölgeler 7-18 derece, az vaka görülen yerler 30-33 derece. Nem oranı vaka yoğunluğu olan yerler %80-100, diğerleri %20-30. Türkiye’de ilk vakalar çıktı. Bunlar genelde yurt dışı kaynaklı. Bu noktada ısı ve nemi değerlendirmek çok doğru değil ama yine de değerlerin verilmesinde fayda var. Kuzey şeridi 7-8 derece, güney şeridi ise 15-19 derece.

Çini konuşmaya gerek yok. Hindistan 656 vaka. Bu arada Hindistan’ın nüfusu 1 milyar 380 milyon. Sıcaklık kuzeyden güneye 26 ile 37 arasında değişiyor. Vaka hızı çok düşük. Bir sınırlı bölge 22 derece. Nem genel olarak 20-40 arasında değişiyor. İtalya 80 bin 589, İspanya 57 bin 786, Fransa 29 bin 155 ve Almanya 43 bin 211 vakaya ulaştı. İtalya -1 ile 10 derece, çok fazla yağış var, nem %90-100 bandında. İspanya güney kıyıları hariç 6-12 derece. Fransa ve Almanya biraz daha soğuk. Nem %40-60’larda, Almanya’da daha düşük. İran 29 bin 406 vakayı buldu. Son iki haftada hava soğudu -2 ile 17 derece arasında değişiyor, ortalama 5-6 derece. Nem oranı yükseldi (%60-100 arasında), yağışlar arttı. Avustralya’da vaka sayısı 2 bin 985. Havalar son iki haftada özellikle vaka yoğunluğu olan bölgelerde soğuyor (7-17 derece), orta ve kuzey batı hala sıcak (30-32 derece). Ancak buralarda vaka az. Bu vakaların 2 bin 746 tanesi (% 91.2) soğuk ve yağışlı olan güney ve doğu eyaletlerine ait. Türkiye 3 bin 528 vakaya ulaştı. Sıcaklıklar son bir haftada 7-14 dereceler arasında değişti. Güneyde sıcaklıklar daha yüksek ancak 20 derecenin altındaydı. Nem son bir haftada %50-90 arasındaydı.

Bütün bu incelemenin bize söylediği; virüs soğuk ve nemli havaları seviyor ve yayılma hızının sıcaklıkla-ultraviole düzeyiyle gücünü tam ortaya koyamadığımız bir ilişkisi var gibi. Ancak bu salgının gidişatını belirleyen tek ve öncül bir faktör değil. Gerekli önlemler alınmazsa salgın sıcak bölgelerde alıp başını gidebileceği gibi, gerekli ve sıkı önlemlerin alınması Çin gibi uygunsuz iklim koşullarında dahi salgını söndürebilir. Mantıksal olarak kişiden kişiye damlacık yoluyla (öksürme, aksırma, yakın mesafeden konuşma) bulaşmaya sıcaklığın pek etkisi olmasa gerek. Ancak elimizde, giysilerimizde, cisimlerde ve dış ortamda-yerde virüsün sağ kalımını güçleştirir. Bu da salgının hacminin sınırlanmasında rol oynar.

İKÜ Deep Learning Kulübü, 28 Mart Cumartesi günü Discord uygulaması üzerinden online olarak “Sağlıkta Yapay Zekâ Koronavirüs” panelini düzenledi. 104 kişinin katılımı ile 3 saat boyunca devam eden etkinliğe Dr. Yusuf Yeşil ile Yeşil Science ekibinden Ömer Özgür, Ceren Yüksel ve Ali Mirzaei konuşmacı olarak katıldılar. Sağlıkta Yapay Zekâ ve Koronavirüs, virüsün yayılma ve saldırı mekanizması, salgından etkili korunma yöntemleri, yapay zekâ ile virüse karşı üretilebilecek çözümler gibi konuların konuşulduğu etkinlikte, katılımcıların soruları da cevaplandı.

Kesin Olgu: Türkiye (10 bin 827) Dünya (801 bin 400) 
Ölüm: Türkiye (168), Dünya (38 bin 743)
DSÖ Risk Değerlendirmesi: Küresel seviye – Çok Yüksek

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Durum Raporu;

-DSÖ, son 24 saat içinde hiçbir yeni ülke/bölgede COVID-19 vakası bildirmedi.
-DSÖ, ülkelerin COVID-19 salgını sırasında temel sağlık hizmetlerini sürdürmelerine yardımcı olmak için operasyonel planlama yönergelerini güncelledi. Belgede, ülkelerin ulusal, bölgesel ve yerel düzeyde herkes için yüksek kaliteli temel sağlık hizmetlerine erişimi yeniden organize etmek ve sürdürmek için düşünmeleri gereken bir dizi acil eylem bulunmaktadır. Yönergeyi okumak için...

T.C. Sağlık Bakanlığı (SB);

-SB, COVID-19 hastaları için taburculuk ve izolasyon ile ilgili yeni bir algoritma yayımladı. Taburculuk ve izolasyon kurallarını okumak için…

Cumhurbaşkanlığı;

-Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Kabine Toplantısının ardından “Biz bize yeteriz Türkiyem” diyerek başlatılan milli dayanışma kampanyası için Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınca yardım hesabı açıldığını bildirdi. Hesaplara ulaşmak için...

T.C. İçişleri Bakanlığı;

-Bakanlık, Valilik ve kaymakamlıklar koordinasyonunda oluşturulan Vefa Sosyal Destek Gruplarının, sokağa çıkma kısıtlamasının başladığı günden beri 569 bin 549 hanenin ihtiyaçlarını temin ettiğini bildirdi. Açıklamayı okumak için…

-Cumhurbaşkanı Erdoğan yaptığı “Ulusa Sesleniş” konuşmasında ülke genelinde köy ve mahalle statüsündeki 41 yerleşim biriminin karantina altında olduğunu söyledi. Açıklamayı okumak için…